Những lời nói dối và cuộc đào tẩu trong những ngày cuối cùng của Assad
Bashar Assad hầu như không nói với ai về ý định chạy trốn khỏi Syria khi ông nhận ra chế độ của mình đang sụp đổ. Ông giấu kín việc trốn thoát với các trợ lý, cộng sự và thậm chí cả gia đình mình. Vài giờ trước khi chạy trốn đến Moscow, tổng thống đã hứa, tại một cuộc họp tại Bộ Quốc phòng có sự tham dự của khoảng 30 quan chức quân sự và an ninh cấp cao, rằng viện trợ của Nga đang trên đường đến - và kêu gọi các lực lượng của mình hãy kiên trì.
Vào thứ Bảy, khi hết giờ làm việc, Assad nói với người Chánh văn phòng của mình rằng ông sẽ về nhà – nhưng thay vào đó, ông đã đến sân bay. Ông cũng gọi cho cố vấn truyền thông của mình là Buthaina Shaaban, và yêu cầu cô đến nhà ông để viết cho ông ta bài phát biểu. Tuy nhiên, khí Shaaban đến, cô không thấy ai ở nhà.
Reuters đã phỏng vấn 14 nguồn tin quen thuộc với những ngày cuối cùng của Assad khi nắm quyền. Họ mô tả một nhà độc tài tìm kiếm sự giúp đỡ từ bên ngoài để tồn tại quyền lực và bí mật chạy trốn khỏi đất nước khi nhận ra chế độ của mình sắp kết thúc. Theo Reuters, Assad thậm chí còn không thông báo cho em trai mình là Maher, chỉ huy Sư đoàn 4 của quân đội, về sự ra đi của mình. Maher đã chạy trốn bằng trực thăng đến Iraq và từ đó, tiếp tục đến Nga, nơi Bashar cũng được cho là đang ở cùng vợ và các con. Ihab và Ied Makhlouf, anh em họ bên ngoại của Assad, đã không thể trốn thoát. Khi Damascus rơi vào tay quân nổi dậy, cả hai đã cố gắng chạy trốn bằng ô tô đến Lebanon nhưng đã bị quân nổi dậy phục kích. Họ đã giết chết Ihab và làm bị thương Ied.
Vào Chủ Nhật, ngày 8 tháng 12, máy bay chở Assad cất cánh từ Damascus. Chiếc máy bay chở ông đã tắt hệ thống dẫn đường để biến mất khỏi radar. Sau đó, Assad đến căn cứ Không quân Khmeimim của Nga tại thành phố ven biển Latiqiyah và tiếp tục đến Moscow trên một chiếc máy bay của Nga. Các video từ cung điện của ông, nơi bị phiến quân và sau đó là dân thường xông vào cướp bóc những vật dụng có giá trị, chứng minh cho tốc độ mà ông rời khỏi đất nước: vẫn còn thức ăn trong bếp, và đồ dùng cá nhân cũng được để lại trong cung điện - bao gồm cả ảnh gia đình và ảnh Assad thời trẻ.
Trong những ngày trước khi trốn thoát, khi ông cố gắng bám víu vào quyền lực và đảm bảo an toàn cho mình, Nga và Iran – những nước đã hỗ trợ ông đáng kể trong cuộc chiến – đã nói rõ với ông rằng lần này họ sẽ không cứu ông. Assad đã đến thăm Moscow vào ngày 28 tháng 11, một ngày sau khi cuộc tấn công bất ngờ của quân nổi dậy bắt đầu. Điện Kremlin đã hỗ trợ ông bằng các cuộc không kích chống lại quân nổi dậy, nhưng Assad đã yêu cầu can thiệp quân sự trên bộ – và đã bị Nga từ chối.
Hadi al-Bahra, người đứng đầu phe đối lập Syria lưu vong, cho biết Assad đã không nói sự thật với các trợ lý của mình ở Syria. "Sau chuyến đi đến Moscow, ông ta đã nói với các chỉ huy và trợ lý của mình rằng viện trợ quân sự sắp đến. Ông ta đã nói dối họ. Thông điệp mà ông ta nhận được từ Moscow là tiêu cực." Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với các phóng viên hôm thứ Tư rằng Nga đã đầu tư rất nhiều nỗ lực để giúp ổn định chế độ ở Syria. Tuy nhiên, cuộc chiến ở Ukraine vẫn là ưu tiên hàng đầu của họ.
Vào ngày 2 tháng 12, bốn ngày sau chuyến đi tới Moscow, Assad đã gặp Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araqchi tại Damascus. Vào thời điểm đó, quân nổi dậy đã kiểm soát Aleppo và nhanh chóng chiếm thêm lãnh thổ. Một nhà ngoại giao cấp cao của Iran nói với Reuters rằng Assad tỏ ra đau khổ tại cuộc họp và thừa nhận rằng quân đội của ông quá yếu để đẩy lùi quân nổi dậy. Tuy nhiên, các quan chức Iran lưu ý rằng Assad chưa bao giờ yêu cầu Tehran triển khai quân đội ở Syria, vì ông hiểu rằng Israel có thể sẽ sử dụng động thái này làm cái cớ để tấn công các thành phần Iran ở Syria hoặc chính Iran.
Sau khi cạn kiệt các lựa chọn, Assad quyết định chấp nhận từ bỏ chế độ của mình và rời khỏi đất nước - chấm dứt một triều đại bắt đầu vào năm 1971 khi cha ông, Hafez, lên nắm quyền. Ba cộng sự của ông nói với Reuters rằng ban đầu ông muốn chạy trốn đến Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Tuy nhiên, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đã từ chối cấp cho ông quyền tị nạn vì sợ phản ứng từ cộng đồng quốc tế. Moscow, vốn không đồng ý can thiệp quân sự, nhưng không muốn từ bỏ Assad và đã cấp cho ông quyền tị nạn.
Nga đã cấp quy chế tị nạn cho tên độc tài đang chạy trốn và hoạt động ngầm để đảm bảo ông ta không bị tổn hại trên đường rời khỏi Syria. Theo Reuters, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov đã dẫn đầu các nỗ lực ngoại giao để đảm bảo an toàn cho Bashar. Ông đã nói chuyện với các quan chức từ Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar, yêu cầu họ tận dụng mối quan hệ của các nước này với tổ chức t/:há.n!h chi-:ến Hayat Tahrir al-Sham, tổ chức đã lãnh đạo cuộc tấn công lật đổ Assad.
Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ đã nhất trí với Hayat Tahrir al-Sham rằng sẽ không gây khó khăn cho nhà độc tài này trốn thoát. Một nguồn tin an ninh phương Tây cho biết Lavrov đã "làm mọi thứ có thể" để đảm bảo Assad sẽ rời khỏi Syria một cách an toàn. Theo Reuters, Moscow cũng đang phối hợp với các nước láng giềng để đảm bảo rằng máy bay Nga chở Assad sẽ không bị tấn công khi rời khỏi không phận Syria.
Muhammad al-Jalali, thủ tướng của Assad và đã trao quyền lực cho chính phủ chuyển tiếp của phiến quân tuần này, đã nói chuyện với ông lúc 10:30 tối thứ Bảy. "Trong cuộc trò chuyện cuối cùng của chúng tôi, tôi đã nói với ông ấy về tình hình khó khăn như thế nào. Tôi nói với ông ấy rằng có một số lượng lớn người di tản đã rời Homs đến Latakia và rằng có sự kh.bố và sợ hãi trên đường phố. Ông ấy trả lời tôi: 'Chúng ta sẽ xem vào ngày mai.' Đó là điều cuối cùng ông ấy nói với tôi: 'Ngày mai, ngày mai.'" Jalali đã cố gắng liên lạc với Assad vào ngày hôm sau, nhưng không có câu trả lời. Nguồn Reuters News
Và hôm nay, Nghị sĩ Nga đề xuất Assad phải bỏ tiền ra để tái thiết ở Donbass, Ukraine. Tức phải “ó:.i” tiền ra để được sống.